zebra chapmana
Equus quagga chapmani
Status wg IUCN Red List
Czy wiesz, że....
Zebra Chapmana jest uważana za podgatunek blisko spokrewniony z kwaggą – wymarłym podgatunkiem zebry stepowej. Kwagga zasiedlała stepy Afryki Południowej po rzekę Oranje w olbrzymich stadach liczących tysiące sztuk. Nieograniczone polowania spowodowało całkowite wytępienie tego niezwykłego gatunku do 1860 roku. Ostatni osobnik tego gatunku zakończył życie w ogrodzie zoologicznym w Amsterdamie w 1884 roku. Na całym świecie zachowało się zaledwie około 20 okazów kwaggi wypchanych bądź skór.
Jak wygląda zebra chapmana?
Zebra Chapmana jest podgatunkiem zebry stepowej, blisko spokrewnionym z wymarła kwaggą, należy do rodziny koniowatych. Zebra Chapmana odznacza się ubarwieniem złożonym z białych i czarnych pasów, na białych pasach, pomiędzy intensywnie czarnymi pasami występują szare smugi. Kończyny przednie zebry Chapmana są poprzecznie pręgowane na kończynach tylnych pręgowanie zanika. Głowa i tułów tego podgatunku mają 2-2,4 metra długości, długość ogona : 47-57 cm. Wysokość w kłębie zebry Chapmana wynosi 120-140 cm, masa ciała około 350 kg. Zebra Chapmana wyróżnia się gęstą, stojącą grzywą, a na końcu jej ogona wyrasta pęk długich włosów.
Gdzie występuje zebra chapmana?
Zebra Chapmana występuje w południowej Afryce, głównie na terenie Republiki Południowej Afryki.
Wszystkie znane nam gatunki zebr zamieszkują kontynent afrykański. Wyróżniamy trzy gatunki zebr , które różnią się od siebie barwą i rysunkiem desenia na skórze, wielkością i sposobem życia.
Zebra stepowa (Equus quagga) zamieszkująca w czasach historycznych licznie wszystkie obszary trawiaste Afryki Wschodniej i Południowej. Występowało aż 6 podgatunków tej zebry zamieszkujących terytoria od Kenii po Kapu. Obecnie populacja zebry stepowej jest ograniczona a jeden podgatunek wyginął. Zebra stepowa żyje we wszystkich siedliskach w Afryce od poziomu morza do 4300 m (masyw Kenia), z wyjątkiem lasów deszczowych, pustyń, lasów wydmowych i roślinności przylądkowej.
Zebra górska (Equus zebra) to najmniejszy gatunek zebry, posiada poprzeczne pasy na zadzie, pasy zebry stepowej są bardzo szerokie i brak miedzy nimi smug, paskowanie nie sięga do brzucha, natomiast na brzuchu jest czarna pręga, występuje fałd skórny na gardle. Zebra górska występuje w dwóch podgatunkach, zamieszkuje górskie łąki nadbrzeżnych łańcuchów górskich Namibii i południowo-zachodniej Afryki. W okresach obniżonej temperatury wędruje zazwyczaj do zalesionych wąwozów, gdzie znajduje schronienie przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
Zebra pręgowana (Grevy’ego), (Equus grevyi)- to największy spośród gatunków zebr, jej nazwa została nadana na cześć prezydenta Francji Jule’esa Grevy’ego. Ciało zebry pręgowanej pokrywają bardzo wąskie pasy, głównie pionowe, z wyjątkiem zadu i tylnych kończyn. Pasy rozdwajają się , sięgając aż do kopyt, grzywa tego gatunku także jest pasiasta, na grzbiecie występuje wyraźny, czarny pas, uszy są duże, zaokrąglone, z tyłu pasiaste, pysk beżowy, biało obrzeżony. Zebry pręgowane występują w małych stadach na górskich, bagnistych terenach, w buszu, na sawannach wschodniej Afryki, w Etiopii i północnej Kenii.
wysokość w kłębie
masa ciała
prędkość
liczebność grupy
Jak zachowuje się zebra chapmana?
U zebr stepowych ogiery tworzą haremy okresowe, luźne, rozmyte, bo wszystko co jest związane z rozrodem zebr dzieje się podczas wędrówki. Zebry są zwierzętami towarzyskimi. Na czele stada złożonego ze spokrewnionych ze sobą samic stoi jeden ogier, który broni dostępu do samic innym samcom. Grupie przewodzi klacz o najwyższej pozycji, natomiast ogier zabezpiecza tyły i boki stada. Samce zebr stepowych nie są agresywne w stosunku do innych osobników.
Bywają także zebry , które prowadzą samotny tryb życia. Bardziej niż do stada są przywiązane do określonego miejsca. Zebra górska tworzy specyficzne grupy, gdzie ogiery są bardzo zaborcze i agresywne.
Zebra Chapmana występuje zwykle w stadach rodzinnych liczących od10-12 osobników, z ustaloną hierarchią.
Zebry Chapmana często można spotkać w otoczeniu antylop, strusi, a niekiedy i bawołów. Tylko stare ogiery prowadza samotniczy tryb życia.
Wzajemne towarzystwo przynosi zwierzętom bytującym na otwartym, odsłoniętym przed wzrokiem drapieżników terenie sawann, obustronne korzyści. Zebry są bardzo ruchliwe, i do rzadkości należy widok osobników leżących na pastwisku, są to także zwierzęta bardzo płochliwe. Dlatego zebry Chapmana chętnie przebywają w towarzystwie strusi, korzystając z ich niesamowitej czujności i wraz z nimi rzucają się w razie niebezpieczeństwa do ucieczki. Strusie natomiast żywią się owadami żerującymi na odchodach zebr, korzyści są więc obustronne.
W naturalnym środowisku tylko osobniki, które nigdy nie zetknęły się z człowiekiem, nie uciekają na jego widok, a czasem nawet zbliżają się do niego. Na krótkich dystansach potrafią bardzo szybko biegać (do 65 km/h), nie są jednak zbyt wytrzymałe, z powodu słabszego niż u koni układu kostnego. Jeśli chodzi o drapieżniki żyjące w otoczeniu zebr, te pasiaste kopytne schodzą z drogi lwom, natomiast nieźle sobie radzą z hienami i dzikimi psami.
Zebry najbardziej aktywne są w nocy, kiedy schodzą do wodopoju i wczesnym rankiem, kiedy udają się na pastwiska, natomiast w gorące południe kryją się w cieniu drzew chroniących je przed upałem i owadami. Odżywiają się trawą sawann, pasąc się głównie nocą. Żerują głównie na otwartych terenach trawiastych z małą ilością drzew i krzewów. Zebry odżywiają się niskoenergetycznym pokarmem, spędzając większość czasu na żerowaniu. Źrebięta rodzą się zwykle w lecie. W ciągu godziny po narodzinach stoją na nogach i podejmują próby biegania. Młode do prawidłowego rozwoju potrzebują mleka matki, ssąc je nawet do trzynastego miesiąca życia.
Czym żywi się zebra chapmana?
Na afrykańskiej równinie Serengeti każdego roku około półtora miliona antylop gnu, wraz z towarzyszącymi im w liczonych na setki tysięcy sztuk zebrami i gazelami Thomsona, wyruszają w podróż szlakiem sezonowych opadów w poszukiwaniu świeżych pastwisk. Podczas jednego cyklu zwierzęta pokonują 3 tysiące kilometrów.
Mimo że wiemy, w jakich miesiącach i w jakim kierunku zwierzęta migrują, nie sposób przewidzieć dokładnej trasy ani dat przemarszu, ponieważ na wzrost traw wpływa szereg czynników lokalnych, które mogą zatrzymać zwierzęta w jednym miejscu na dłużej lub krócej. Wędrówka nie wolna jest od trudów i niebezpieczeństw, zwierzęta umierają z pragnienia, głodu lub wyczerpania i toną w rwących rzekach, usiłując przeprawić się na drugi brzeg, a także staja się ofiarami drapieżników, co pozwala zrozumieć głębszy sens tej wielkiej wędrówki dla całego ekosystemu sawanny. Zwierzęta kopytne takie jak gnu, a także zebry oraz gazele Thomsona, znajdują na tym szlaku obfitość pożywienia w postaci soczystych traw. Jednocześnie same stają się pożywieniem dla drapieżników: lwów, lampartów, gepardów, hien i krokodyli. Natomiast pozostawione przez drapieżniki resztki stają się ucztą dla padlinożerców.
Zagrożenia i ochrona zebry chapmana
Od 2016 roku zebra stepowa jest uznawana za gatunek o podwyższonym ryzyku wyginięcia, wcześniej była uznawana za gatunek o niskim zagrożeniu wyginięciem. Zmiana kategorii wynika ze zmniejszenia liczebności o 24% od 2002 roku; z siedemnastu zamieszkiwanych przez zebrę stepową krajów populacje zmalały w dziesięciu z nich. W wielu z nich zebry stepowe żyją niemal wyłącznie w obszarach chronionych, poza którymi są zabijane dla skór i mięsa. Głównym zagrożeniem dla zebry stepowej jest utrata siedlisk związana z rozwojem rolnictwa, mała ilość opadów na terenach ich występowania, kłusownictwo oraz konflikty zbrojne.
Jak ZOO Wrocław pomaga zebrom chapmana?
Wrocławskie stado zebr Chapmana to zgrana i zżyta grupa. Tworzy ją ogier Koral oraz trzy samice – Bazuka, Bera i Bronia. We wrocławskim zoo niemal każdego roku pojawiają się maluchy tego gatunku. W 2020 roku przyszły na świat dwie klacze, które otrzymały imiona zaczynające się na literę „B”, jak i ich matek – Beza (ur. 12.06.20) od Bery i Borówka (ur. 25.08.20 r.) od Bazuki. Zebry Chapmana w ZOO Wrocław przebywają na obszernym wybiegu naprzeciwko Afrykarium w towarzystwie żyraf siatkowanych, strusi i bawolca. Czasem z powodu swej niepohamowanej ciekawości zebry prześladują swoich współlokatorów, zbliżając się do nich , obwąchując ich a nawet podgryzając. Zebry interesują się szczególnie osobnikami młodymi, pozostającymi pod opieką matek, w naszym ZOO są to żyrafy, które w pierwszych tygodniach po urodzeniu trzymane a na osobnym wybiegu odgrodzonym od ciekawskich zebr.
